“محمد پورخوش سعادت” فرماندار بندرانزلی طی نامه ای خطاب به شینا انصاری رئیس سازمان محیط زیست کشور با ذکر دلایلی، عوامل اصلی نابودی تالاب انزلی را معرفی کرد.
در متن نامه آمده است:
سرکار خانم دکتر انصاری
ریاست محترم سازمان حفاظت محیط زیست کشور
با سلام و احترام و عرض تبریک به مناسبت انتصاب به عنوان ریاست سازمان محیط زیست همانگونه که مستحضرید یکی از اکوسیستمهای منحصر به فرد کشورمان تالاب بین المللی بندر انزلی میباشد. این تالاب در گذشته با وسعتی در حدود ۲۰ هزار هکتار محل زندگی پرندگان ماهی‌ها جانوران آبزی تالابی بوده و به دلیل گردش‌پذیر بودن منطقه نقش بسیار مهمی در بحث اقتصادی مردم منطقه و شهرهای اطراف تالاب انزلی بندر انزلی صومعه سرا رشت و خمام ایفا می‌نماید. تحقیقات نشان می‌دهد سالیانه حدود دو میلیارد و دویست میلیون متر مکعب آب شیرین از ۱۱ رودخانه منتهی به تالاب روگاهای انزلی وارد تالاب میگردد و به دلیل کاسه‌ای شکل بودن بستر قدیم تالاب حجم بسیار زیادی آب در تالاب ذخیره میگردید. این آب شیرین علاوه بر محل زیست جانوران مخزن مهمی برای جبران کمبود آب در مواقع خشکسالی و کم آبی بوده و کمک فراوانی به مردم روستاهای اطراف در بحث آبیاری مزارع و… مینمود و نقش مهم در پدافند غیر عامل شهرستان در حوزه زیربنایی ایفا مینمود و همچنین منبع بسیار مهم صیادی مردمان منطقه نیز بوده است. با نگاهی کوتاه به وضعیت کنونی گیلان از جمله تالابها رودخانه‌ها، مراتع جنگل‌ها و… به نظر میرسد عملکرد مدیران اسبق و کنونی سازمان محیط زیست گیلان مطلوب نبوده و در راستای احیاء محیط طبیعی تلاشی صورت نگرفته است. پروژه خاصی اجرا نگردیده است و اندک پروژههای اجرایی و طرح‌ها به صورت ابتر باقی مانده و بدلیل سوء مدیریت اهداف طرح‌ها محقق نگردیده است.
همانطور که مستحضرید سازمان حفاظت محیط زیست دارای وظایف اصلی بوده که از جمله مهمترین آنها می‌توان به حفاظت از اکوسیستمهای طبیعی کشور و ترمیم اثرات سوء گذشته در محیط زیست پیشگیری و ممانعت از آلودگی و تخریب محیط زیست ارزیابی ظرفیت قابل تامل محیط زیست در جهت بهره وری معقول و برخورد فعال با زمینه‌های بحرانی و آلودگی‌ها و… میباشد.
متاسفانه‌عدم انجام وظایف قانونی توسط سازمان محیط زیست گیلان (خصوصاً در ۱۳ سال گذشته صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست گیلان وارد نموده است که وضعیت تالاب انزلی تالاب امیر، کلایه تالاب استیل و… گوشه‌ای از خسارات وارده میباشد به نظر میرسد خلا رسیدگی به کیفیت و نحوه‌ی مدیریت مدیران برخی ادارات (خصوصاً مدیران غیر بومی در دوره ریاست آنها که معمولاً پس از سپری شدن دوران خود با خروجی تقریباً هیچ و با وارد نمودن خسارات فراوان به دلیل اتلاف وقت و سوء مدیریت نداشتن برنامه و هدف جامع… به زادگاه خود بازگشته و مورد هیچگونه باز خواستی به دلیل ترک فعل و حیف و میل بیت المال و بدبین نمودن مردم به نظام و انقلاب قرار نمی‌گیرند مواجه می‌باشیم. اینجانب نه بعنوان فرماندار یک شهرستان بلکه از جانب یک گیلانی متاسفانه هر روز شاهد فرصت سوزی، نا امید شدن جوانان و از بین رفتن سرمایههای ملی میباشم و به همین دلیل اقدام به نگارش این نامه نموده‌ام.
با استراتژی و فهم غلط تالاب انزلی به سرنوشت تالاب کیاکلایه، لنگرود دریاچه ارومیه باتلاق گاوخونی و… دچار گشته است و توان نفس کشیدن و ادامه حیات را از دست داده است‌عدم مشخص نمودن یک خط فرضی بعنوان حریم تالاب انزلی و اختلاف ادارات ذی ربط بر سر این موضوع نمونه کوچکی از ناتوانی مسئولان محیط زیست استان گیلان میباشد. که منجر به تشکیل هزاران پرونده قضایی و تنش اجتماعی و بدبینی به نظام و انقلاب شده است.
مواردی همچون‌عدم توانایی در جمع آوری گیاه مهاجم سنبل آبی که رودخانه‌ها و سطح تالاب‌های گیلان را اشغال نموده است‌عدم کنترل و حذف نیهای تالابی مازاد عدم احیاء تله های رسوبگیر احداث شده و عدم احداث تله‌های رسوبگیر جدید که) خیانتی بارز به تالاب انزلی است. عدم بازگشایی آبراهه های تالاب انزلی که نقش رگهای حیاتی تالاب در بحث آبرسانی را بر عهده دارند، عدم جمع آوری زباله های شناور در تالاب و خط ساحلی، عدم ارائه راهکار به جهت جلوگیری از پایین رفتن‌تر از آب تالاب با توجه به اتصال آب تالاب به دریای خزر بلاتکلیف ماندن وضعیت تحویل و بهره برداری از اندک پروژه های بوم گردی و بسیاری موارد دیگر که در قالب نامه نمی گنجد گوشههایی از خسارت های جبران ناپذیر وارده به تالاب انزلی می.باشد نکته دیگر اینکه به نظر میرسد به دلیل عدم برنامه ریزی و هدف گذاری مدیران سازمان محیط زیست گیلان در چند سال گذشته این مدیران به دلیل عدم توانایی در برنامه ریزی و اجرای پروژه های صحیح در خصوص تالاب انزلی استراتژی سکون و عدم اجرای کار را در دستور کار قرار داده اند تا بدین صورت از خود رفع مسئولیت نموده تا از پاسخ گویی به اذهان عمومی و ارگانهای نظارتی فاصله بگیرند.
این نکته قابل ذکر است در صورتی که اقدام عاجل در خصوص رفع مشکلات اصلی تالاب انزلی صورت نگیرد، احتمال اندک احیاء تالاب انزلی برای همیشه از دست خواهد رفت و عامل اصلی مرگ تالاب انزلی و فرو پاشی بخش عمده ای از اقتصاد مردم منطقه ( اعم از صیادی کشاورزی گردشگری و شکار) سازمان محیط زیست میباشد.
چهار مورد از اصلی ترین و بزرگترین خطرات تهدید کننده تالاب انزلی عبارتند از:
عدم لایروبی تله های رسوبگیر تالاب انزلی و بازگشایی آبراهه ها و رودخانه های تالاب انزلی به جهت افزایش ظرفیت مخزن نگهداری آب شیرین در تالاب و خروج رسوبات کف تالاب از محدوده ی تالاب انزلی
پایین رفتن تراز آب دریای خزر در دهه های گذشته که موجب کاهش عمق آب تالاب انزلی گردیده است.
ورود فاضلاب خانگی و صنعتی شهرهای اطراف به تالاب انزلی توسط ۲ رودخانه زرجوب و گوهر رود که کثیف ترین و آلوده ترین رودخانه های جهان میباشند که نقش اگو را برای انتقال فاضلاب به تالاب انزلی بجای انتقال آنها به تصفیه خانه ها را بر عهده دارند
رشد و تکثیر بی رویه گیاهان مهاجم آبزی از جمله سنبل آبی و تعلل برای جلوگیری از گسترش آنها تاکنون
در پایان به صورت تیتر وار به گوشه ای از وظایف سازمان محیط زیست که در این چند سال مغفول مانده و به فراموشی سپرده شده است اشاره می گردد:
عدم انجام وظایف خود به عنوان دبیر کمیته احیاء تالاب انزلی و بی تفاوتی نسبت به محیط زیست گیلان خصوصا تالاب انزلی
عدم استفاده از توان حداکثری و تلاش نمایندگان شهرستانهای اطراف تالاب انزلی در راستای حل مشکلات تالاب
عدم پیگیری و دریافت منابع مالی به جهت احیاء تالاب انزلی در سالیان، گذشته برگشت دادن اندک اعتبار دریافتی به تهران
عدم جمع آوری و کنترل گیاه مهاجم سنیل آبی در زمان مناسب و قبل از گسترش کامل آن در تالاب انزلی
عدم دفاع از حق آبه تالاب انزلی، عدم مشخص نمودن حریم واحد برای تالاب انزلی و پیشگیری از تجاوزات به حریم آن
به هدر دادن بیت المال و خرید و ساخت ۲ عدد شناور به اصطلاح، سنبل جمع کن در سال ۹۶ که به صورت بلا استفاده در کنار پاسگاه محیط زیست رها گردیده است و هیچگونه کارایی نداشته که اگر چنین نبود ستیل های آبی تالاب را به اشغال خود در نمی آوردند.
عدم پیگیری و هماهنگی جهت انجام پروژه های آبخیزداری در مناطق بالادست تالاب انزلی و طرحهای عمرانی تالاب
گام برداشتن طبق نظریات و گزارشهای موسسه جایکا ژاپن که از تالاب انزلی به عنوان مورد مطالعه خود جهت بهره برداریهای داخلی در ژاپن استفاده نموده و طی سالیان طولانی حضورش در گیلان چیزی جز هزاران صفحه گزارش و نوشته که کوچکترین کمکی به احیاء تالاب انزلی ننموده و ظن جاسوسی و بازی در نقشه دشمنان ایران اسلامی نیز میرود.
به گزارش دیارمیرزا در ادامه نامه آمده است: مزید استحضار عدم تلاش و پیگیری مدیران ارشد اداره کل محیط زیست گیلان در خصوص نشان دادن اهمیت تالاب انزلی و نقش حیاتی آن به جهت دریافت اعتبار برای احیای آن طی چند سال گذشته کاملا محسوس می باشد و نکته بسیار ناراحت کننده برگشت دادن اندک اعتیار تخصیص یافته سال ۱۴۰۱ برای تالاب انزلی در اداره محیط زیست گیلان می باشد که با توجه به وضعیت بسیار بد تالاب انزلی و نیاز شدید آن به دریافت اعتبار، موجب برگشت داده شدن قطره اعتبار تخصیص یافته در سال گذشته گردیده اند.
نکته آخر اینکه با توجه به بررسیهای اینجانب به عنوان فرماندار بندر انزلی طی ۲ سال گذشته عامل اصلی نابودی تالاب انزلی هیچ کدام از عوامل طبیعی ذکر شده در بالا نمی باشد و عامل اصلی نابودی تالاب انزلی مدیران بی برنامه محیط زیست و برخی از کارشناسانی که در اقدامات و انگیزه ها و نیات آنان می‌بایست تدقیق نمود میباشند که بدلیل عدم وجود نقشه راه جامع به طور سلیقه ای با این موضوع برخورد نموده و حال و روز فعلی تالاب انزلی حاصل بی تدبیری این قبیل مدیران و کارشناسان می باشد.
اینجانب به عنوان یک ایرانی و گیلانی تاکنون تمام تلاش و توان خود را در خصوص برداشتن قدم کوچک برای احیا تالاب انزلی بکار گرفته ام و امیدوارم با اقدام عاجل سیاست گزاران و مدیران ملی و منطقه ای از دچار شدن تالاب انزلی به سرنوشت دریاچه ارومیه تالاب کیاکلایه و … جلوگیری نماییم و این امانت ارزشمند را برای فرزندانمان و نسل های بعدی حفظ نماییم تا در کتاب تاریخ از ما بعنوان نابود کنندگان سرمایههای ملی و محیط زیست نام نبرند. همچنین لازم می دانم از سرکار عالی دعوت نمایم تا با حضور در شهرستان از تالاب انزلی بازدید فرمایید.