گفتنی است،  قانون  مطبوعات شامل رسانه هایی می شود که دارای مجوز قانونی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و برای انتشار هر خبر، متن، عکس، اطلاعات ، آمار و ویدیو مستندات قانونی و محکمه  پسند در اختیار داشته باشند. به عبارتی این گونه نیست که هر رسانه و فردی هر طور دلش خواست محتوایی را در رسانه ها منتشر کند.

رسانه ی فاقد مجوز قانونی مشمول این موازین و ضوابط نیست و در صورت بروز هر اشکال و ایرادی ، قانون  و  تشکل ها و سازمان های قانونی و دستگاه قضایی از وی حمایت نمی کند و در صورت شکایت حقوقی یا حقیقی نمی تواند از طریق دادگاه مطبوعات و هیات منصفه مشکل پدید آمده را رفع و رجوع کند.
از این رو مدیران قوای سه گانه در سراسر کشور و مدیران توانمند روابط عمومی ها و رسانه های حرفه ای و معتبر  آگاه باشند ، راه برخورد با رسانه ها و منتشر کنندگان هر محتوایی در گام نخست ، ارجاع به دستگاه قضایی و مجرم دانستن خبرنگار و روزنامه نگار،  یا مدیر مسئول و رسانه ی  دارای مجوز انتشار نیست.

در باب آگاهی مدیران بارها در پایتخت به ویژه در دهه هشتاد  در تهران  و در جشنواره ها و نشست ها و حتی در شبکه خبر صدا و سیما و در چند استان چهره به چهره به  استانداران متذکر شده ام که خود آنها و این گروه از مدیران باید آموزش های ضروری را  با دقت فرا بگیرند، اگرچه هیچ یک از استانداران و مدیران در تمام 43 سال گذشته به غیر از مهندس طاهایی استاندار اسبق گیلان در دهه هفتاد سایرین تاکنون تمکین نکردند.!!

در شرایط کنونی که مدیران به ویژه در کوران تغییرات سراسری مدیریتی سراسر کشور به دلیل تغییر دولت قرار گرفته اند، به درستی آگاه باشند-  چه زمانی، با چه رسانه ای و به چه دلیل مصاحبه کنند و یا چه مطالبی را نباید براساس سیاست های خبری، باید ها و نباید ها، حفظ منافع ملی و سرزمینی و .....رسانه ای کنند.
مدیران کنونی، سابق و اسبق و نماینده های ادوار و فعلی مجلس باید به خوبی آگاه باشند ، بسیاری از اطلاعات درونی را نباید رسانه ای کنند و در صورت انتشار باید منتظر عواقب آن باشند، اگر قانون به درستی اجرا شود و بدانند که درصد قابل توجهی از اخبار و گزارش ها و موضع گیری ها ، حتی تسویه حساب های شخصی، حزبی و جناحی و سهم خواهی  در مجامع و فضای رسانه ای از سوی رسانه های بیگانه و دستگاههای امنیتی خارجی  رصد و شدیدا مورد سوء استفاده قرار می گیرد.

.!
مدیران باید آگاه باشند، برای هر نقد ( مقصود انتقاد نیست که بار منفی دارد) و یا حتی انتقادی پاسخی دقیق و مستند وجود دارد و اگر حق با طرح کننده یا انتشار دهنده  در یک رسانه باشد آن مدیر و دستگاه مربوطه خود را اصلاح کند و در غیر اینصورت با پذیرش موضوع عذرخواهی کند که عذر خواهی  برای همین مواقع است
به عنوان نمونه ، اگر مدیری آمار و اطلاعاتی را به واسطه کارشناس های خود نادرست اعلام و رسانه ای می کند و یا با هدف بالا بردن میزان فعالیت ها و مثلا دریافت بودجه بیشتر" فریب" و  خدای ناکرده آمار سازی کرده  یا آنکه ترک فعل دارد ، پیمانکارانی را با رانت به کار می گیرد یا اینکه حقوق کارکنان و کارگرانش را به موقع پرداخت نمی کند یا تولیداتی مثلا بخش کشاورزی کاهش یافته یا قیمت ها افزایش پیدا کرده و یا صادرات به شدت افت می کند- باید با قدرت و شجاعت با عدله کافی  رسانه ای کرده و از هیچ  کسی هراس نداشته باشد.
در استانه ورود مدیران جدید به کارزار دولت چهاردهم در سراسر کشور امید است، مدیران اجرایی در چهار سال پیش رو ، ترکیبی از صاحبان دانش و شایستگی و مدیرانی مجهز به علم و فناوری روز و از نیروهای جوان و لایق باشند، مدیرانی که با شجاعت اشتباهات، نارسایی ها و علت و علل بروز مشکلات مانند نداشتن بودجه کافی، عدم وجود نیروی زبده و تحریم های ظالمانه و نظایر آن را به درستی تبیین کنند.
مدیرانی که مفاد کامل جهاد تبیین و گام دوم انقلاب را به درستی مطالعه کرده و در حوزه مدیریتی خود به همه امور لازمه اشراف داشته و آنها را پیاده سازی کنند.
وزیران دولت و استانداران هم حواس شان باشد در انتخاب و انتصاب مدیران به گونه ای چینش و گزینش کنند که در هفته ها و ماه های  پیش رو پاسخگوی رسانه ها باشند و رسانه ها نیز با درک شرایط کنونی کشور از مدیران مطالبه گری جدی کنند.
انتصاب ها را در چارچوب سفارش ها و سهم خواهی ها و نگاه حزبی و جریانی انجام ندهید که شمای وزیر و استاندار و مدیر کل اولین کسانی خواهید بود که گرفتار شده و باید پاسخگو افکار عمومی و رسانه ها باشید.
شایسته ها،  متعهد ترین ، کارآمد ترین و انسان های  پر انرژی، با انگیزه و مردمی را برای مدیریت انتخاب کنید

***

در باره مدیران رسانه ای داد سخن دادیم، اما رسانه ها نیز در این مقال وظایف ، رسالت و موارد قانونی و عرفی دارند که باید آنها را به دقت مراعات کنند.

از جمله موارد و موازین قانونی و عرفی ، پرهیز از اتهام زنی ، انتشار اخبار و گزارش ها نا موثق و فاقد اسناد معتبر،آگاهی داشتن به علم رسانه و انجام شیوه های علمی خبر گیری و مصاحبه ها، نحوه ورود با یک سازمان و مجموعه و شیوه آغاز و پایان مصاحبه را شامل می شود.

نکته بسیار مهم اینکه - مدیران رسانه، سردبیران، دبیران و خبرنگارها باید آموزش های کامل کاربردی را در عرصه های فعالیت حرفه ای  رسانه ای فرا  گرفته و با نگاه مثبت ، دور اندیشی، حفظ منافع ملی و منطقه ای ، امید افرینی و روشنگری اطلاع رسانی کنند.

و در نهایت آنکه ، اصحاب رسانه باید  در دیدارها با مدیران و مسئولان بخش های دولتی یا خصوصی ، آنچه را اجازه انتشار دارند را منتشر کنند و اگر مدیر و مسئولی تاکید و یادآوری کرد که این بخش از مطلب، سخنان یا نوشته ام  رسانه های نشود - بایستی کملا رعایت شود زیرا مصاحبه شونده به شما اعتماد و اطمینان کرده است حتی اگر آن مطلب خوشایند نباشد اما اجازه انتشار ندارید و نداریم.

بسیار مشاهده شده است ، وزیری یا  استاندار و فرمانداری و یا مدیرکل و رئیس سازمانی در ابتدا یا انتهای مصاحبه هایشان یا در یک جلسه معدود با ذکر اینکه این بخش از سخنان و حرف هایم را رسانه ای نکنید را به صراحت تاکید می کند و براساس اصول اخلاقی و اعتماد سازی  رسانه ای نباید آن بخش از مطلب یا مطالب رسانه ای شود.

به عبارت دیگر مصاحبه کننده ها و مصاحبه شوندگان در برابر یکدیگر حقوقی دارند که در چارچوب های قانونی و عرف جامعه باید به آنها پایبند بود..
مجید محمدپور – نویسنده، کارشناس ارشد رسانه و مدرس علوم ارتباطات
جمعه 2 آذر ماه 1403